نگره بازی‌ها کلاسیک دوراهی زندانی در مدیریت منابع انسانی داخل سازمان

‌می‌متالز - نگره بازی روش کار تحلیل همکاری یا رقابت موجودات منطقی و هوشمند است. این نگره در تلاش است تا به‌ وسیله محاسبات ریاضی و مدل‌های هوشمند، رفتار افراد را در شرایطِ راهبردی یا در یک بازی که در آنها موفقیتِ فرد وابسته به انتخاب دیگری است، بررسی نماید. این بازی، زمانی پدید می‌آید که موفقیتِ یک فرد وابسته به راهبرد‌هایی است که دیگران انتخاب می‌کنند. هدفِ نهاییِ این دانش، یافتنِ راهبردِ بهینه برای بازیکنان است.

‌می‌متالز؛ یادداشت ایرج فاضل‌بخششی، در ابتدا نگره بازی بر اساس بازی مجموع-صفر یا برد و باخت بود، که در آن بازیکن‌ها چیزی را به دست می‌آورند که طرف دیگری آن را از دست می‌داد. اصل مهمِ نظریه بازی‌ها بر رفتار خردمندانه بازیکنان در برابر یکدیگر است. یعنی هر بازیکن تشخیص دهد که چگونه می‌تواند سودِ خود را بیشتر کند مانند بازی شطرنج که می‌توان حدس زد که حریف بازیِ باتجربه چه تصمیمی خواهد گرفت.

دوراهی زندانی یک مساله پایه‌ای و پرکاربرد و یک بازی به اصطلاح «مجموع -غیرصفر» در نظریه بازی‌ها به‌شمار می‌آید و نشان می‌دهد که چطور دو نفر در همکاری برای این که خود به سود بیشتری برسند به خودشان ضرر وارد می‌کنند. این موضوع اولین بار توسط مریل فلود و ملوین درشر در سال ۱۹۵۰ مطرح شده است.

نتیجه مهم مطالعات انجام شده بر روی نگره بازی‌ها کلاسیک دوراهی زندانی در این است که در دنیای واقعی برای بردن همیشه لازم نیست، طرف مقابل شکست بخورد بلکه بازی برد-برد در شرایط خردمندانه، نتیجه مطلوب‌تری را می‌تواند فراهم سازد.

مدل‌سازی‌های انجام‌شده، نشان داد که چهار استراتژی در بازیکنان دو سوی بازی، بهترین شرایط برد-برد را فراهم می‌سازد.

استراتژی نجیب دیدن: طرف دیگر اولین کسی نیست که دچار اشتباه می‌شود؛ افراد به دلایل صرفاً منافع شخصی، حریف خود را فریب نمی‌دهند.

استراتژی تلافی کردن: فقط گاهی اوقات باید تلافی‌جویانه باشد.

استراتژی بخشندگی: باید بخشنده باشند. اگرچه بازیکنان تلافی خواهند کرد، اما اگر حریف به کار خود ادامه ندهد، دوباره همکاری برقرار خواهد شد. این استراتژی می‌تواند انتقام و ضد انتقام طولانی را متوقف کند و امتیاز را به حداکثر برساند.

استراتژی واضح بودن: شفافیت در عملکرد که سبب انتخاب درست رفتار توسط طرف دیگر می‌شود.

جان نش با تعریف مفهوم تعادل نش در نگره بازی‌ها این جمله آدام اسمیت را که می‌گفت: بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که هر کس برای خودش تلاش کند، به این عبارت تغییر داد: بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که هر کس آنچه که برای خود و گروه بهتر است را انجام دهد.

با دانستن این مقدمه کوتاه، می‌توان فرض کرد، سازمانی موفق خواهد بود که بتواند رویکرد مدیریت منابع انسانی را با دانسته‌های نگره بازی‌ها و بر اساس بازی برد-برد هدایت کند و شرایطی فراهم کند که حرکت‌های خردمندانه در محیط کاری سازمان شکل بگیرد؛ بنابراین موارد زیر می‌تواند سبب از بین بردن ایجاد شرایط مناسب در محیط کار باشد: