صنایع سنگین سبز

به گزارش می‌متالز، همه فولاد سوئد را مستحکم‌ترین فلز دنیا می‌دانند و این امکان وجود دارد که این کشور سبزترین تولیدکننده جهان هم لقب گیرد. در این کشور، استارت‌آپی به نام فولاد سبز H۲ در حال ساخت یک کارخانه فولاد سازی جدید با هزینه ۴ میلیارد یورو است که اولین کارخانه فولاد ساخته شده در اروپا طی تقریبا نیم قرن اخیر به حساب می‌آید. در این کارخانه نه از زغال‌سنگ و گاز طبیعی، بلکه از هیدروژن پاک استفاده می‌شود. هیدروژن مورد استفاده به عنوان سوخت هم در محل خود کارخانه با استفاده از انرژی بادی و آبی فراوان در منطقه تولید می‌شود. ساخت این کارخانه طی چند سال نسبتا کوتاه به پایان می‌رسد و در نهایت با استفاده از نیروی کاری ۱۸۰۰ نفری، امکان تولید سالانه ۵ میلیون تن فولاد را دارد.

اهمیت این پروژه بسیار فراتر از منطقه کم‌جمعیتی در سوئد است که اطراف آن قرار دارد. این مسئله می‌تواند لحظه‌ای تاریخی برای بقیه تولیدکنندگان فولاد این قاره و حتی تولیدکنندگان دیگر مصالح اولیه، مانند سیمان و مواد شیمیایی باشد. این سه صنعت روی هم رفته به طور مستقیم ۱ درصد از تولید ناخالص داخلی اروپا را تشکیل می‌دهند. این مسئله می‌تواند به صورت زنجیره‌ای روی بنگاه‌های مختلف تاثیر بگذارد، از خودروسازان گرفته تا ساختمان‌سازان که همه آن‌ها روی هم رفته سهمی ۱۴ درصدی از تولید ناخالص داخلی این قاره دارند.

از سوی دیگر، چنین رویکردی می‌تواند استقلال اروپا از حیث انرژی را تقویت کند و اهمیت این مسئله طی اتفاق‌های پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین برای همه روشن شده‌است. از سوی دیگر به وضوح تاثیر مثبت چنین روشی بر تغییرات اقلیمی را هم خواهیم داشت، زیرا صنایع تولیدکننده مواد و مصالح پایه، سهمی تقریبا ۲۰ درصدی از انتشار گاز گلخانه‌ای در اروپا دارند.

مساله قدیمی

از زمان قدیم این فرض وجود داشته‌است که صنایع سنگین کربن زیادی تولید می‌کنند و راه چاره خاصی برای آن وجود ندارد. فرایند کاهش سنگ آهن برای تولید فولاد، حرارت دادن سنگ آهک جهت تولید سیمان و استفاده از بخار برای شکستن هیدروکربن‌ها، انرژی زیادی لازم دارد. جدای از این مسائل مربوط به مصرف انرژی، فرایند‌های شیمیایی مربوط به تمام این تولیدات، کربن دی‌اکسیدی مضاعف تولید می‌کند. به همین دلیل به نظر متخصصان، کاهش تمام این گاز‌های تولید شده یا به لحاظ فنی نشدنی بود، یا به شکلی عجیب غیراقتصادی از آب در می‌آمد.

در حال حاضر هم فناوری و هم شرایط اقتصادی، وضعیتی مطلوب‌تر ترسیم می‌کنند. اروپا اهداف سختگیرانه‌تری برای انتشار گاز وضع کرده‌است و قیمت کربن در حال افزایش است و مصرف‌کننده‌ها تمایل بیشتری برای پرداخت هزینه‌ای اضافه برای محصولات سبزتر از خود نشان می‌دهند. چندین کشور اروپایی راهبرد‌هایی را برای هیدروژن تدوین کرده‌اند که نویدبخش‌ترین جانشین سوخت‌های فسیلی در بسیاری از فرایند‌های صنعتی است. آلمان در این زمینه یک شرکت واسط ایجاد کرده‌است که تبدیل به جعبه‌تقسیم اصلی شبکه‌ای برای مبادلات هیدروژنی خواهد شد. مهم‌تر از همه این‌ها، به بلوغ رسیدن فناوری‌هایی با سطح تولید کم کربن است. تنها لازم است که نوسازی صنایع قدیمی با سرعتی بیشتر اجرا شوند.

اگر همه این پیشرفت‌ها را با هم در نظر بگیریم، این امکان را برای صنایع اروپایی، که وعده به صفر رساندن کربن تا سال ۲۰۵۰ را داده‌اند، که تعهد خود را تحقق ببخشند. در حال حاضر چیزی در حدود ۷۰ پروژه در اروپا وجود دارد که فناوری‌های مربوط به کاهش انتشار کربن در صنایع مواد پایه را به شکلی تجاری و اقتصادی ارائه می‌کنند. هر هفته خبری جدید در این زمینه به گوش می‌رسد. کربن‌زدایی از صنعت از یک «ماموریت غیرممکن» به یک امر ممکن تبدیل شده‌است.

شرکت H۲ در حال حاضر به این مسئله فکر می‌کند که هرچه سریع‌تر پلتفرم‌های هیدروژنی خود را به مرحله عملیاتی برساند، می‌تواند مزیتی رقابتی در نقاط مختلف اروپا کسب کند. برای مثال می‌تواند استاندارد‌های این فناوری را از آن خود کرده و سهمی زیاد در تولید نرم‌افزار‌های کنترل هیدروژن و تجهیزات فولادسازی به خود اختصاص دهد. برای اینکه اروپا تبدیل به یک ابرقدرت در زمینه صنایع سبز شود، دولت‌ها و غول‌های صنعتی‌اش باید همین بلندپروازی و ابتکار عمل را از خود نشان دهند.

منبع: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران