افزایش تورم سالانه صنعت/ کنترل دستوری تورم نقطه‌ای بخش تولید صنایع

به گزارش می‌متالز، در فصل پاییز ١٤٠٢ شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت ۱۰۵۷.۷ بوده که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ٢.٣ درصد افزایش، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ٣٥ درصد افزایش و در چهارفصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ٣١.٩ درصد افزایش داشته است.

کاهش تورم صنعت در فصل پاییز

بر اساس این گزارش تورم فصلی از ۹.۳ درصد در بهار و ۷.۱ درصد در تابستان به ۲.۳ درصد در فصل پاییز رسیده است. بر این اساس تورم فصلی بخش صنعت نسبت به تابستان کاهش ۴.۸ درصدی و نسبت به بهار کاهش هفت درصدی داشته است.

به عبارت دیگر، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالا‌های خود در داخل کشور، در فصل پاییز ١٤٠٢ نسبت به فصل قبل، ٢.٣ درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم فصلی با ١٢.٣ درصد مربوط به گروه «ساخت مواد شیمیایی و فراورده‌های شیمیایی» و کمترین تورم فصلی با ٠.٨ درصد مربوط به گروه «ساخت کاغذ و محصولات کاغذی» است.

همچنین در این فصل تورم دو گروه «ساخت فلزات پایه» و «ساخت کُک و فراورده‌های حاصل از پالایش نفت» منفی ۴.۶ و ۳.۶ درصد بوده است.

تورم نقطه به نقطه بخش صنعت نیز از ۲۵.۶ درصد در فصل بهار و ۳۷.۶ درصد در فصل تابستان، در پاییز به ۳۵ درصد رسیده است. بر این اساس تورم نقطه به نقطه بخش صنعت در فصل پاییز نسبت به تابستان ٢.٦ واحد درصد کاهش و نسبت به بهار ۹.۴ درصد افزایش داشته است.

بر این اساس میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالا‌های خود در داخل کشور، در فصل پاییز ١٤٠٢ نسبت به فصل مشابه سال قبل، ۳۵ درصد افزایش داشته است.

در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با ٦٤.٤ درصد مربوط به گروه «ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی‌نشده درجای دیگر» و کمترین تورم نقطه به نقطه با ١٩.٧ درصد مربوط به گروه «ساخت کاغذ و محصولات کاغذی» است.

افزایش تورم صنعت در بخش سالانه

در فصل پاییز ١٤٠٢، تورم سالانه بخش صنعت به ۳۱.۹ درصد رسیده که در مقایسه با رقم ٢٩.٢ درصدی در فصل قبل، ٢.٧ واحد درصد افزایش و در مقایسه با رقم ۲۷ درصد در فصل بهار ۴.۹ درصد افزایش داشته است.

به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالا‌های خود در داخل کشور، در چهار فصل منتهی به پاییز١٤٠٢ نسبت به دوره مشابه سال قبل، ٣١.٩ درصد افزایش دارد.

در این فصل بیشترین تورم سالانه با ٧١.٠ درصد مربوط به گروه «ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی‌نشده درجای دیگر» و کمترین تورم سالانه با ١٥.٦ درصد مربوط به گروه «ساخت کُک و فراورده‌های حاصل از پالایش نفت» است.

ناهمخوانی تورم صنعت با تورم مصرف‌کننده!

نکته جالب توجه این است که در فصل پاییز ١٤٠٢ تورم فصلی بخش صنعت ٢.٣ درصد، تورم نقطه به نقطه ٣٥ درصد و در تورم سالانه ٣١.٩ درصد بوده است. اما نرخ تورم ماهانه، نقطه به نقطه و سالانه کل کشور برای مصرف‌کننده در آذر ماه ۲.۹، ۴۰.۲ و ۴۴.۴ درصد بوده است.

همچنین به عنوان مثال تورم فصلی، نقطه به نقطه و سالانه ساخت محصولات غذایی در پاییز امسال به ترتیب ۴.۶، ۳۸.۷ و ۴۲.۱ درصد بوده است. این در حالی است که تورم ماهانه، نقطه به نقطه و سالانه خوراکی‌ها برای مصرف کننده در آذر ماه به ترتیب ۴.۳، ۴۱.۱ و ۵۰.۸ درصد اعلام شده بود.

از طرف دیگر در آذر ماه تورم نقطه به نقطه یک درصد نسبت به قبل افزایش و تورم سالانه در پاییز نسبت به ماه قبل ۰.۵ درصد کاهش داشت. این در حالی است که در فصل پاییز تورم نقطه به نقطه صنعت ۲.۶ درصد کاهش و تورم سالانه صنعت ۲.۷ درصد افزایش داشته است.

اما کارشناسان دلایل مختلفی برای این ناهمخوانی مطرح می‌کنند. بخشی از این موضوع به تفاوت‌های ذاتی نرخ تورم مصرف کننده و تولیدکننده برمی‌گردد. برای مثال، برخلاف تورم تولیدکننده که فقط تولید داخل را شامل می‌شود، شاخص قیمت مصرف‌کننده قیمت کالا‌های وارداتی را هم دربرمی‌گیرد، چراکه برای سنجش هزینه‌های مصرفی افراد طراحی شده است.

یک تفاوت مهم دیگر این دو شاخص به وزن بخش‌های مختلف برای محاسبه شاخص کل مربوط است؛ طوری که برای شاخص قیمت مصرف‌کننده، سبد مصرف‌کنندگان و در محاسبه شاخص قیمت تولیدکننده، سهم بخش‌ها در تولید ناخالص داخلی مهم است. تفاوت سوم هم این است که قیمت مصرف‌کننده شامل اثرات مالیات بر ارزش افزوده و هزینه‌های توزیع و فروش نیز می‌شود، اما این موارد در شاخص قیمت تولیدکننده اثر ندارند.

اما موضوع دیگری که در بخش‌های مختلف مورد توجه بوده، اثر قیمت‌گذاری دستوری بر پایین‌تر نگه‌داشتن تورم تولیدکننده است. با این حال با توجه به این که بازار مصرف عموما طابع قیمت‌های دستوری نیست و و عوامل دیگر مثل تغییرات نرخ ارز یا وضعیت عرضه و تقاضا بر قیمت‌ها در بازار تاثیر دارد، در موارد زیادی قیمت‌های دستوری در بازار رعایت نمی‌شود.

منبع: تجارت نیوز