«افزایش سه برابری تولید» و درآمد ارزی؛ دوره جدید مس در گفتگو با حق شناس مدیرعامل شرکت مهندسی کانی مس

به گزارش می‌متالز، بار‌ها در فرمایشات مقام معظم رهبری از اهمیت معادن به عنوان رکن پیشرفت و آبادانی ایران در کنار نفت و سایر صنایع شنیده ایم که می‌تواند علیرغم بهبود اقتصاد داخلی، جایگاه ایران را در مناسبات بین المللی ارتقا دهد.

برای اطلاع از اهمیت و جایگاه و همچنین سیاست‌ها و اقدامات صنعت مس در ایران گفتگویی را با دکتر حسنعلی حق شناس مدیر عامل شرکت خدمات فنی مهندسی صنایع و معادن کانی مس تدارک دیدیم. آنچه در پی می‌آید اظهارات این مدیر جوان و آینده نگر است که ساعتی با خبرنگار ما از ضرورت‌های این حوزه و اتفاقات جدید آن سخن گفته است.

وقتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۶۱ مجتمع مس سرچشمه تکمیل و استخراج و تولید مس شروع شد، یک سری کشور‌ها نیز همزمان با ما همین کار را شروع کردند که الان بالای یک میلیون تن تولید مس دارند. اما متاسفانه ما فقط حدود ۱۵۰ هزار تن در این مدت افزایش تولید داشته ایم. در صورتی که در تولید آهن، بعد از انقلاب رشد حدودا ۲۰ برابری داشته ایم

دکتر حسنعلی حق شناس:
با توجه به تحولات صنعتی و تکنولوژیک روز جهانی، صنعت مس در این مسیر نقش کم نظیری دارد که به زعم متخصصین امر تا کنون فرصت بروز و ظهور و جلوه گری چندانی نداشته است و چه بسا غفلت تاریخی بزرگی را در این عرصه شاهد بوده ایم.

برای نمونه بیان می‌کنم که وقتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۶۱ مجتمع مس سرچشمه تکمیل و استخراج و تولید مس شروع شد، یک سری کشور‌ها نیز همزمان با ما همین کار را شروع کردند که الان بالای یک میلیون تن تولید مس دارند. اما متاسفانه ما فقط حدود ۱۵۰ هزار تن در این مدت افزایش تولید داشته ایم. در صورتی که در تولید آهن، بعد از انقلاب رشد حدودا ۲۰ برابری داشته ایم و در دیگر فلزات، مثل سرب و روی و آلومینیوم، حداقل رشد ۱۰ برابری را شاهد بوده ایم. این در حالی است که در عمده این فلزات، ضمن داشتن مشکل انرژی بری و آب بری بالا، چالش جدی در ذخیره سازی مواد معدنی داریم. به عنوان مثال در حوزه تامین سنگ آهن امروز مشکل داریم و تا حدود ۱۰ یا ۱۱ سال آینده با بهره برداری از پروژه‌های در حال اجرا، این مشکل بسیار جدیتر خواهد شد، در مورد آلومینیوم امروز وارد کننده ماده اولیه آن هستیم، در حوزه روی نیز کارخانه‌ها با ظرفیت پایین در حال کار هستند و از کشور‌های همسایه بخشی از همین خاک را تامین می‌کنند.

رتبه خوب ایران در ذخایر و رتبه پایین در تولید

از سوی دیگر، کشور ما از حیث میزان ذخیره مواد معدنی مس، در برخی از گزارش‌ها رتبه هفتم و در برخی دیگر، رتبه پنجم در دنیا را دارد. از این میان مجموع ۹۰ درصد از معادن و تولیدات مربوط به صنعت مس کشور در اختیار شرکت ملی مس است که منجر به تولید حدودی ۲۸۰ هزار تن مس کاتدی می‌شود. در عین حال در دوره تحولی، با توجه به اتخاذ رویکرد سیاستی جدید، شروع اجرای پروژه‌های توسعه‌ای شاخص شرکت ملی مس در مناطق سونگون ورزقان، میدوک شهربابک و سرچشمه رفسنجان باعث افزایش سه برابری تولید و به تبع آن درآمد ارزی برای اقتصاد کشور می‌شود. از دیگر مزیت‌های این مهم، افزایش دانش فنی متناسب با تحولات روز دنیا، ارتقای جایگاه ایران در مناسبات بین المللی، افزایش اشتغال پایدار برای نیرو‌های متخصص و همچنین نقش آفرینی برای کارخانه‌های پایین دستی و شرکت‌های دانش بنیان به منظور حضور فعال در این عرصه است.

مبتنی بر سیاست افزایش تولید مس کاتُدی به میزان یک میلیون تن نهایتاً تا ۵ سال آینده، میزان ذخایر مواد معدنی موجود برای ۴۰ سال پیش رو کفایت میکند، البته طبق منظر‌های آینده پژوهانه و الگو‌های توسعه‌ای دنیا، به منظور افزایش تولید مس، پروژه‌های اکتشاف میادین و معادن جدید نیز انجام می‌گیرند.

در واقع میتوان نسبت به آینده ابراز امیدواری کرد که شرکت کانی مس ضمن توسعه مهندسی و تکنولوژی بومی و توجه ویژه به داخلی سازی توسط کارخانه‌های داخلی و شرکت‌های دانش بنیان و اختصاص شهرک‌های تحقیقاتی به آن‌ها در مناطق ورزقان و سرچشمه و همچنین ضمن استفاده از شرکای خوب خارجی، طرح‌های توسعه‌ای شرکت ملی مس را تا ۴ سال آینده به ثمر خواهد رساند که نتیجه آن افزایش تقریبا دو برابری ظرفیت کارخانه‌های تولیدی مس در کشور است

مس فلز آینده

از سوی دیگر، مس به عنوان فلز آینده شناخته می‌شود؛ یعنی قطعا با وجود مسایل زیست محیطی در جهان، حرکت به سوی استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر، یا انرژی الکتریکی در ساخت خودرو‌ها و ... مد نظر است و هر جایی که انرژی الکتریکی بخواهد به مصرف و حرکت برسد، حتما پای مس به میان می‌آید؛ این موضوع برای کشور‌هایی که تولید مناسبی از مس را داشته باشند، بسیار منشا اثر خواهد بود. در همین راستا با عنایت به اینکه کاتد تولیدی از مس ایران یکی از باکیفیت‌ترین‌ها در دنیا است، و نقش ایران را در بازار و تجارت جهانی ارتقا می‌دهد.

از دیگر مزیت‌های صنعت مس به عنوان یکی از پیشران‌های توسعه و پیشرفت ایران، میتوان به انرژی بر و آب بر نبودن آن اشاره کرد و با بیان این که در برابر درآمد دو تا سه میلیارد دلاری مس برای کشور در حال حاضر، صرفاً ۴۰۰ تا ۴۵۰ مگاوات برق برای تولید، مصرف می‌شود که در نسبت با سایر صنایع، عدد بسیار پایینی است.

از جمله برنامه‌های توسعه‌ای جدید شرکت ملی مس ایران سه طرح شاخص با عناوین فاز سه تغلیظ سونگون، طرحی ۲۱ میلیون تنی با تولید کنسانتره ۴۵۰ هزار تنی، فاز دو میدوک، پروژه ۷میلیون تنی با کنسانتره تولیدی ۱۵۰ هزار تنی و پروژه تغلیظ میدوک ۳ با کنسانتره تولیدی۳۵۰ هزار تنی است که اجرای آن به شرکت کانی مس واگذار شده است

طرح‌های شاخص توسعه‌ای مس و نقش دانش بنیان‌ها

بر این اساس از جمله برنامه‌های توسعه‌ای جدید شرکت ملی مس ایران سه طرح شاخص با عناوین فاز سه تغلیظ سونگون، طرحی ۲۱ میلیون تنی با تولید کنسانتره ۴۵۰ هزار تنی، فاز دو میدوک، پروژه ۷میلیون تنی با کنسانتره تولیدی ۱۵۰ هزار تنی و پروژه تغلیظ میدوک ۳ با کنسانتره تولیدی۳۵۰ هزار تنی است که اجرای آن به شرکت کانی مس واگذار شده و در بخش‌های مختلف عمده کار‌ها شروع شده است. در واقع میتوان نسبت به آینده ابراز امیدواری کرد که شرکت کانی مس ضمن توسعه مهندسی و تکنولوژی بومی و توجه ویژه به داخلی سازی توسط کارخانه‌های داخلی و شرکت‌های دانش بنیان و اختصاص شهرک‌های تحقیقاتی به آن‌ها در مناطق ورزقان و سرچشمه و همچنین ضمن استفاده از شرکای خوب خارجی، طرح‌های توسعه‌ای شرکت ملی مس را تا ۴ سال آینده به ثمر خواهد رساند که نتیجه آن افزایش تقریبا دو برابری ظرفیت کارخانه‌های تولیدی مس در کشور است. در نهایت به زعم بنده، فرصت به دست آمده از این طرح‌ها برای کشور بسیار مغتنم است چرا که می‌تواند، درآمد ارزی ناشی از صادرات مس را با همین قیمت فعلی به بالای ۱۰ میلیارد دلار افزایش دهد و در ادامه با قوت گرفتن شرکت‌های دانش بنیان در لایه پایین دستی، شاهد ایجاد ارزش افزوده در صنعت مس و سایر صنایع خواهیم بود.

منبع: تحلیل بازار