خام‌فروشی مواد معدنی وزنه سنگین در پای اقتصاد خراسان‌ شمالی

می متالز - ۲۸ ماده از ۶۸ ماده معدنی که در کشور شناسایی شده در پهنه خراسان شمالی وجود دارد و آمارها از استخراج ناچیز این گنج نهفته در استان را دارد و مایه تاسف است که بخش زیادی از آن به دلیل مشکلات متعدد خام‌فروشی می شود.

به گزارش می‌متالز، استخراج سالانه پنج میلیون و ۸۰۰ هزار تُن ماده معدنی از معادن خراسان شمالی برآورد شده است که بخش زیادی از این گنج نهفته در خاک خام‌فروشی می‌شود و بخشی نیز بدلیل افزایش حقوق دولتی (مالیات) و ضعف توان مالی معدنکاران استخراج نمی‌شود.

نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش معدن سبب خام‌فروشی در این بخش شده است و این مشکل به ویژه در معادن باریت، سرب و روی، سنگ گچ، مرمر و مرمریت مشهود است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که معادن کلسیت و هماتیت استان غیرفعال و هشت معدن باریت در شهرستان راز و جرگلان به صورت نیمه فعال مواد اولیه صنعت رنگ‌سازی و حفاری نفت را تولید می‌کند و در عمل هیچ سودی از آن عاید استان نمی‌شود.

معضل سوخت، نبود زیرساخت‌های لازم، عدم جذب سرمایه‌گذار، خام‌فروشی، نبود سرمایه در گردش و کاهش نقدینگی از جمله مشکلات پیش روی معدنکاران این خطه از شمال شرق کشور است که باید در این زمینه چاره‌اندیشی شود.

اگرچه کارشناسان امر آمار دقیقی از میزان مواد معدنی فرآوری شده ارائه نکرده اند ولی تنها واحد فرآوری در خراسان شمالی کارخانه آلومینای ایران واقع در شهرستان جاجرم است و قریب به اتفاق مواد معدنی در این استان خام‌فروشی می‌شود.

این مشکلات موجب شده تا بخش زیادی از معادن این استان غیرفعال شود و آنان که فعال هستند با ظرفیت کم و ناچیز فعالیت داشته باشند.

معضل سوخت سد راه معدن‌کاران

رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان‌شمالی گفت: معضل سوخت، نبود زیرساخت‌های لازم، عدم جذب سرمایه‌گذار، خام‌فروشی، نبود سرمایه در گردش و کاهش نقدینگی از جمله مشکلات و چالش‌های پیش روی معدنکاران استان است.

عباس کاظمی معادن را به عنوان سرمایه‌های ملی عنوان کرد و گفت: باید از سرمایه ملی بهره برداری درست کرد ولی متاسفانه این حوزه با مشکلات زیادی رو به رو است.

وی با بیان اینکه خراسان‌شمالی از معادن غنی برخوردار است، افزود: اتاق‌های بازرگانی به عنوان پارلمان بخش خصوصی صدای فعالان اقتصادی در کشور است و در این زمینه ورود می‌کند.

رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان‌شمالی بر ضرورت ایجاد تشکل معدن‌کاران در استان تأکید کرد و خواستار برگزاری جلسات منظم در این حوزه شد تا مشکلات و موانع به صورت کارشناسی در کمیته‌های ذیل شورا بررسی و در جلسات شورای گفتگو دولت و بخش خصوصی پیگیری شود.

وی با بیان اینکه هر مجموعه صادراتی نیازمند یک کمیته تخصصی صادراتی است، اظهار کرد: بایستی از متخصصان دعوت شود تا در بحث صادرات به تولیدکنندگان کمک کنند.

کاهش نقدینگی بلای جان معدن‌کاران

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و رییس خانه معدن خراسان‌شمالی نیز ضعف زیرساخت‌ها را از مشکلات فعالیت در حوزه معادن استان عنوان کرد و گفت: رتبه پایین خراسان‌شمالی در سرانه‌های ملی نشان از عدم مطالبه‌گری این استان است که نیازمند تدابیر ویژه مدیران برای این مهم است.

عبدالله خدابنده با بیان اینکه منابع معدنی یکی از اساسی‌ترین پایه‌های اقتصادی هر استانی محسوب می‌شود افزود: افزایش تولیدات معدنی در استان منجر به ایجاد اشتغال پایدار، خودکفایی صنعتی و افزایش تولیدات ناخالص ملی می‌شود.

وی خام‌فروشی، نبود سرمایه در گردش و کاهش نقدینگی را از جمله موانع پیش روی معدن‌کاران استان نام برد.

وی همچنین به مشکل صادرکنندگان در رفع تعهدات ارزی اشاره کرد و افزود: افزایش نرخ ارز فعالان اقتصادی، صادرکنندگان و واردکنندگان را برای رفع تعهد ارزی با مشکلاتی روبرو کرده است.

تیغ مالیات بر گلوی معدنکاران

حقوق دولتی معدن در واقع مالیات یا هزینه‌ای است که معدن به دولت پرداخت می‌کند و درواقع معادن به ازای هر تن ماده معدنی، مبلغی را به دولت می‌پردازند.

رییس خانه معدن خراسان شمالی هم با انتقاد از بالا بودن حقوق دولتی یا همان مالیات برای معدنکاران گفت: بالا بودن حقوق دولتی در این استان سبب شد تا این تولیدکنندگان با مشکل اساسی در فعالیت‌های خود رو به رو شوند.

علی اصغر شادمانی اظهار کرد: در سال‌های اخیر حقوق دولتی که از مالکان معادن دریافت می‌شود حدود سه برابر افزایش یافته و این امر توان مالی معدن کار را برای فعالیت کاهش داده و بسیاری از معادن رو به تعطیلی است و قریب به اتفاق معادن استان کوچک مقیاس هستند و متاثر از افزایش حقوق دولتی هستند.

وی یادآور شد: حقوق دولتی بدون اینکه میزان استخراج، قیمت فروش ماده معدنی و یا وضعیت فعالیت معدن مد نظر باشد از معدن کار مطالبه و دریافت می‌شود.

رییس خانه معدن خراسان شمالی در بخش دیگر سخنان خود ضعف زیرساخت‌ها را از مشکلات فعالیت در حوزه معادن استان عنوان کرد و افزود: معدنکاران به لحاظ مالی توان اجرای پروژه‌های زیرساختی از جمله ایجاد راه دسترسی، تامین برق و آب ندارند و این زیرساخت‌ها در بسیاری از معادن وجود ندارد.

تعداد واحد‌های صنعتی در خراسان شمالی ۳۳۷ واحد، تعداد معادن ۱۵۳ واحد و تعداد واحد‌های صنفی ۲۶ هزار و ۳۱۳ واحد است.

خراسان شمالی در شمال شرق کشور واقع و ۲۲ شهرک و ناحیه صنعتی در این استان فعال است.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) خراسان شمالی