روز معدن جشن سپاسگزاری است/ باید از تمامی ابزار‌ها برای توسعه بخش معدن استفاده کرد/ امروز بهترین زمان برای سرمایه گذاری در صنایع معدنی است

روز معدن را جشن بگیریم/ معادن کوچک مقیاس آسیب پذیر هستند

به گزارش می‌متالز، محمدرضا بهرامن رییس خانه معدن ایران در این ویژه برنامه کلاب هاوسی اظهار کرد: پس از سال ۱۳۵۷ بخش معدن رویکرد دیگری را در پیش گرفت. در یک برهه زمانی به طور کل تمام فعالیت‌های معدنی دولتی شد.

وی تصریح کرد: جهاد سازندگی تمامی معادن را در اختیار گرفت، البته در اختیار برخی نهاد‌های دیگر مانند بنیاد مستضعفان نیز قرار گرفت. اما کم کم ذهنیت‌ها تغییر کرد و امروز شاهد یک جریان خاص در بخش معدن هستیم.

بهرامن ادامه داد: با تغییرات رخ داده امروز بخش خصوصی حضور نسبتا فعالی در حوزه معادن کشور دارد. در واقع می‌توان گفت بخش خصوصی امروز نقش آفرین است. امروز در بیش از ۹۶ درصد از معادن کشور، بخش خصوصی فعالیت دارد.

رییس خانه معدن در ادامه با اشاره به روز معدن بیان کرد: سال ۶۵ بود بحث‌های سنگ‌های تزیینی مطرح شد. فعالیت در این حوزه در آن زمان به طور کل انفجاری بود. تنها یک معدن در محلات بود که مرحوم قنبر رحیمی دستگاه‌هایی را از ایتالیا وارد کرده بود، اما متاسفانه پس از انقلاب فعالیت آن معدن متوقف و اموال او مصادره شد.

بهرامن ادامه داد: این معادن آتش کوه در اختیار کمیته امداد قرار گرفت. در سال ۶۵ عملا مطالعات خود را با توجه به بازدید‌هایی که از کشور ایتالیا داشتیم به همراه مهندس حمیدی تصمیم به مکانیزه شدن حوزه سنگ‌های تزئینی اتخاذ شد. در همین زمان بود که تغییراتی در بخش معدن کشور پیش آمد.

وی اضافه کرد: در آن زمان پیشنهاد کردیم با توجه به تغییراتی که برخی کشور‌ها مثل لهستان داشتند و به بهانه بزرگداشت چنین موهبتی هرساله جشنی برپا می‌کردند، وزارت معادن فلزات وقت روزی را به عنوان روز معدن مشخص کند. خوشبختانه این پیشنهاد مورد تایید قرار گرفت تا به این بهانه آخرین اتفاقات بخش در یکسال را مرور کنیم.

بهرامن با بیان اینکه با ایجاد این روز می‌توانستیم بهترین مطالبه گری‌ها را داشته باشیم، افزود: متاسفانه وقتی به وزارت صنعت، معدن و تجارت تبدیل شدیم، بدون مطالعه مسوولان روزی به نام روز صنعت و معدن را مشخص کردند و بخش معدن را به فراموشی سپردند. در حالی که مبنای معدن چیز دیگری است. روز معدن روز شکرگزاری از ثروتی است که خداوند به ما عطا کرده است. اما متاسفانه جریانات سیاسی مسیر این اتفاق را تغییر دادند.

رییس خانه معدن در ادامه اضافه کرد: همچنان بچه‌های معدنی روز اول خرداد را روز معدن می‌دانند و نسبت به آن تعصب دارند. امیدوارم سال آینده اول خرداد را به عنوان روز معدن جشن بگیریم، اما این جشن گرفتن به معنای قدردانی از این ثروت و سپاسگزاری از همراهانمان در بخش معدن است. امروز بخش معدن نزدیک‌ترین بخش به دانشگاه است در نتیجه در این روز باید از اساتید نیز قدردانی شود.

بهرامن همچنین بیان کرد: ما باید در کنار هم باشیم تا از تمامی ابزار‌ها به جهت توسعه بخش معدن استفاده کنیم.

رییس خانه معدن ایران در ادامه این برنامه و در پاسخ به سوالات با اشاره به فعالیت دوباره هپکو در حوزه ماشین آلات معدنی، اظهار کرد: بحث جهش تولید مطرح است و باید تمامی جوانب برای آن در نظر گرفته شود. برای توسعه و جهش اولین مساله ایجاد زیرساخت‌ها است. در بخش معدن جهش زمانی رخ می‌دهد که در حوزه‌های مختلف از جمله قانون، زیرساخت‌ها به درستی تعریف شود.

بهرامن ادامه داد: ابزار‌های تولید در بخش معدن برای توسعه و حرکت است. معدنکاری بدون استفاده از تکنولوژی‌های جدید دیگر معدنکاری نخواهد بود. ما باید بپذیریم ثروتی که خداوند به ما داده است تجدیدناپذیر است، اگر آن را با ابزار‌های نادرست بهره برداری کنیم، کفران نعمت کرده ایم.

رییس خانه معدن ایران افزود: امروز یکی از مباحث در تشکل‌ها این است که معدنکاری بدون توجه به مسائل زیست محیطی معدنکاری نیست. این حرف ۲۵ سال قبل گفته نمی‌شد.

بهرامن با بیان اینکه هپکو یک سرمایه ملی در کشور است، بیان کرد: زمانی می‌توانیم از این سرمایه ملی بهره ببریم که مسیر آن را برای تولید موفق تعریف کنیم. این موضوع برای هپکو تعریف شده است، اما بپذیریم معدنکاری روز نیازمند تکنولوژی و ماشین آلات روز است. ما باید خودمان را بر اساس آن تطبیق دهیم. آیا امروز در بخش معدن کشور از ماشین آلات هوشمند استفاده می‌شود؟ بدون شک پاسخ خیر است.

وی اظهار کرد: امروز معدنکاران ما به دلیل اشتباهات ۱۰۰ درصدی دولت، تجهیزات معدنی را با دلار ۴۵ هزار تومان تهیه می‌کنند، زیرا سیاست گذاری‌ها اشتباه بوده است. متاسفانه قیمت تمام شده در بخش معدن بسیار بالا است، زیرا نتوانستیم از تکنولوژی‌های جدید استفاده کنیم. هپکو باید به عنوان سرمایه ملی خود را به روز کند.

به گفته بهرامن، یکی از مسائل برندسازی در هپکو است. سرمایه هپکو از سال ۱۳۵۴ شروع شده است، هرچند اتفاقات ناگواری رخ داده است، اما آینده روشنی در انتظار هپکو است. اما نگاه بر این است که هپکو خود را با طرح‌های معدنی تطبیق دهد.

وی افزود: اگر بر این اساس در حرکت باشیم می‌توان شاهد بود که هپکو تامین کننده بخش عمده‌ای از تجهیزات معادن کوچک کشور خواهد بود.

رییس خانه معدن ایران اظهار کرد: متاسفانه در کشور طرح‌های معدنی تعریف می‌شود، اما ماشین آلات برای آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود، زیرا نه تولید داخلی در اختیار است نه مجوزی برای واردات. این موضوع یک فاجعه است که باید حل شود.

وی تصریح کرد: این تفکر که استارتاپ‌ها می‌تواند در توسعه بخش معدن نقش آفرین باشند باید در هپکو نیز شکل بگیرد.

بهرامن درباره اجرایی نشدن تفاهم نامه با هپکو تا به امروز، افزود: ما شرکتی را در این تفاهم نامه وارد کردیم تا با هپکو وارد قرارداد شود. برای ۳۰-۴۰ دستگاه قرارداد امضا شد. خریدار، دستگاه را بر اساس برند خارجی تعریف کردند هپکو نیز این موضوع را قبول کرد، اما به دلیل مشکلاتی که برای هپکو پیش آمد این قرارداد اجرایی نشد. هپکو برای تامین به سراغ برند دیگری رفت، اما خریدار به دلیل موضوعات تعمیرات و نگهداری پذیرای ۲ نوع برند نبود.

وی ادامه داد: تامین ماشین آلات از طریق هپکو، بزرگترین شانس برای تولید داخل خواهد بود. البته باید از واقعیت‌ها حمایت شود تا به پول ملی کشور آسیب وارد نشود. جالب است برخی می‌گویند واردات ماشین آلات یعنی خروج ارز از کشور، آیا واردات از طریق هپکو خروج ارز تلقی نمی‌شود. باید با واقعیت‌های جامعه رو به رو شد.

رییس خانه معدن افزود: ما از ابتدا به دنبال حمایت از هپکو بوده ایم. باید به دنبال توسعه بخش معدن و تامین ماشین آلات باشیم. بخش کوچک معدن آسیب پذیر شده است. هر چقدر تولید هپکو سریع‌تر انجام شود منافع آن در بخش معدن قابل مشاهده خواهد بود. صندوق بیمه تسهیلات را ارئه داده است، اما نمی‌تواند ماشین آلات در بازار را تحویل بگیرد. این نمونه بی عدالتی است. باید به دنبال راهکار برای حل مشکلات باشیم.

وی افزود: باید برای مصرف کننده اعتماد سازی انجام شود. این موضوع را با هپکو نیز مطرح کرده ایم.

بهرامن همچنین درباره حقوق دولتی نیز، بیان کرد: براساس ماده ۱۴ قانون معادن درصدی از کلوخه دانه بندی شده و... که برداشت و عرضه می‌شود به عنوان حقوق دولتی مطرح است. البته اینکه برداشت نشود و عرضه نکنیم پرداخت حقوق دولتی ناحق خواهد بود. اما روش اتخاذ شده برای دریافت حقوق دولتی به صورت فرموله شدن روش خوبی بود، اما برای اجرای آن مشکلاتی وجود داشت.

وی ادامه داد: اگر معدنی اقتصادی نباشد نمی‌تواند کار کند، حال وقتی اقتصادی نیست چطور می‌تواند حقوق دولتی را پرداخت کند. باید زمانی که معدنکار به جای فروش سنگ آهن را فرآوری می‌کند مورد تشویق قرار بگیرد. این موضوع در قانون دیده شده است، اما در اجرا نتوانست عملی شود. باید شرایطی ایجاد شود که آسیبی به معادن وارد نشود. حقوق دولتی باید متفاوت باشد، زیرا هر معدن با معدن دیگری فرق دارد.

رییس خانه معدن ایران همچنین افزود: باید ابزار‌های محاسبه‌ای به صورت کامل دیده شود تا سرمایه گذار آسیب پذیر نشود.

نسبت به معدن تعصب داشته باشیم

مهرداد اکبریان رییس انجمن سنگ آهن ایران نیز دراین نشست بیان کرد: متاسفانه معدن در حال از دست دادن استقلال خود است و در حال تبدیل شدن به زیرمجموعه‌ای از صنعت است.

وی ادامه داد: اگر در ابتدا ظرفیت‌های معدنی را مشخص و سپس برنامه صنعتی را مشخص می‌کردیم، شرایط بهتر از امروز بود. متاسفانه برای برخی صنایع شرایطی پیش آمد تا به واسطه آن‌ها برخی معادن رشد کرده و برخی دیگر از توجهات دور شوند. از سویی دیگر حمایت از صادرات محصولات معدنی نیز وجود ندارد و در نهایت بخش معدن آرام آرام به زیرمجموعه صنعت تبدیل می‌شود.

اکبریان تصریح کرد: خوشبختانه در سال‌های گذشته انجمن ها، تشکل‌ها و فعالان بخش معدن اجازه نداده اند پرچم این بخش به زمین افتد. این اقدامات بسیار ارزشمند است.

رییس انجمن سنگ آهن ایران افزود: باید ایمان داشت که معدن می‌تواند پاسخ بسیاری از سرمایه گذاری ها، تحقیق‌ها و ... را بدهد. البته باید در هر شرایطی نسبت به معدن ارق داشته باشیم.

به گفته اکبریان، فعالان این بخش می‌توانند شرایط بخش معدن در آینده را خوشبینانه کرده تا معدن مسیر توسعه خود را حفظ کند.

وی با اشاره به طرح جامع فولاد، افزود: بخشی از طرح جامع فولاد مربوط به معادن سنگ آهن است، اما بدون آنکه چطور این منبع برای ۵۵ میلیون تن فولاد تامین شود، برنامه ریزی تولید فولاد تدوین شده است. در حال حاضر نیز در این باره دچار مشکلات زیادی شده ایم، درحالی که بخش معدن خود می‌توانست طرح جامع سنگ آهن داشته باشد. باید بررسی می‌شد که ایران توانایی تولید ۵۵ میلیون تن فولاد را دارد. اگر به عنوان مثال بضاعت کمتر از این رقم است باید برای تامین کنسانتره سنگ آهن چاره اندیشی کرد. اگر توان بیش از این رقم است، می‌توان بیش از ۵۵ میلیون تن فولاد تولید کرد.

اکبریان ادامه داد: متاسفانه امروز بدون نقطه گذاری تنها به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد توجه شده است و اقدامی برای حلقه‌های اول زنجیره صورت نگرفته است.

رییس انجمن سنگ آهن ایران، اظهار کرد: این موضوع را می‌توان در بخش‌های دیگر معدن نیز بررسی کرد. این موارد با حضور فعالان در تشکل‌ها قابل حل خواهد بود. روز معدن می‌تواند روز یادآوری تمام این مسائل باشد.

اکبریان در ادامه این نشست و در پاسخ به سوالات درباره توازن در زنجیره ارزش فولاد، تصریح کرد: از سال ۹۲ به بعد اتفاقات خوبی رخ داده که ظرفیت تولید کنسانتره و گندله افزایش یافته است. در حال حاضر عدم توازن در تولید مواد وجود دارد که بخشی از آن به جانمایی اشتباه باز می‌گردد. اجبارا برخی استان‌ها صادرکننده مواد اولیه به استان‌های دیگر شده اند. البته ظرف ۲ الی ۳ سال آینده مقداری از این توازن فراهم خواهد شد.

وی ادامه داد: امروز یکی از بهترین کار‌ها سرمایه گذاری در صنایع معدنی کشور است که ارزش افزوده بالایی به همراه دارد. در واقع سرمایه گذاری در اکتشافات و صنایع معدنی اقدامی پر سود خواهد بود.

رییس انجمن سنگ آهن ایران، اضافه کرد: در پی اتفاقات مختلف از جمله تغییرات پی در پی مدیریتی، سیاست گذاری‌ها و ... این عدم توازن تا حدودی منطقی است.

وی همچنین افزود: یک اتفاق خوب آن است که شورای آهن و فولاد در حال تاسیس بوده که فولادی ها، معدنی‌ها و مسوولان در آن حضور داشته و تصمیمات این شورا با حضو نمایندگان بخش‌های یاد شده اتخاذ خواهد شد. در این شورا مشکلات زنجیره در تمام حلقه‌ها مطرح و بهترین راهکار‌ها مشخص می‌شود.

اکبریان تصریح کرد: اقدام خوب دیگر برای حل مشکل معادن تشکیل شورای احیای معادن کوچک و متوسط مقیاس بود. در واقع این شورا برای کمک به معادن کوچک شکل گرفته تا معادن فعال و به چرخه تولید باز گردند.

رییس انجمن سنگ آهن ایران همچنین درباره سنگ آهن‌های هماتیت، افزود: متاسفانه دید مسوولان تقاضا محور است که مشکلات زیادی به همراه دارد در حالی که باید به سمت عرضه محور برویم. متاسفانه در طرح جامعه فولاد عمده تامین منابع از ذخایر مگنتیت در نظر گرفته شده است در حالی که ذخایر کلانی از سنگ آهن هماتیت وجود دارد که باید در آن سرمایه گذاری صورت بگیرد. متاسفانه هماتیت کم عیار بازار زیادی ندارد و کارخانه‌های سیمان آن را خریداری می‌کنند. این در حالی است که صادرات نیز به ندرت انجام می‌شود.

اکبریان اظهار کرد: باید واحد‌های فرآوری برای ذخایر هماتیت ایجاد شود. این موضوع نیازمند حمایت بخش دولت است. انجمن سنگ آهن این موضوع را پیگیری می‌کند.

باید از خوبی‌های معدن بگوییم

مهندس محمدنبی یوسفیان رییس کمیته مصالح ساختمانی خانه معدن ایران و رییس انجمن صنفی تولیدکنندگان شن و ماسه استان تهران نیز در این بزرگداشت، اظهار کرد: می‌توان یک پویش بزرگ راه انداخت تا تاریخچه معدن در سراسر کشور شنیده شود.

وی ادامه داد: معدن نمادی از آفرینش انسان است، زیرا ما از خاک هستیم و به خاک می‌رویم. اهالی معدن بدلیل نامهربانی‌هایی که دیده اند، گله‌مند هستند، اما بهتر است به مناسبت این روز از خوبی‌های بخش معدن بگوییم.

یوسفیان تصریح کرد: معدن پیوند انسان و طبیعت است و کار زیبایی است که در بدو خلقت ایجاد شده است. این خاک هر نوع موادی را در خود دارد.