ساخت بزرگترین مجموعه فروآلیاژ شمالشرق کشور روی ریل پیشرفت

به گزارش می‌متالز، شیروان در شمالشرق کشور شهری با قدمت تاریخی و کهن ایران زمین که یادآور رشادت‌های شهدا و رزمندگان زیادی از جنگ تحمیلی است و همواره نام این شهرستان با تلاش، کشاورزی و جهاد عجین شده است.

این شهرستان از ظرفیت‌های گردشگری، معدنی و کشاورزی زیادی برخوردار است و از آنجایی که در مسیر زائران ثامن الحجج (ع) و سرزمین خوش آب و هوای شمال کشور واقع شده استف سالانه گردشگران و زائران زیادی از این مسیر تردد می‌کنند.

اگرچه این شهرستان همواره در صف اول مشارکت‌های اجتماعی و انقلابی به چشم می‌خورد، ولی مردم این خطه محرومیت‌های زیادی را نیز تجربه کرده اند و نیاز به توجه بیشتر است.

سابقه امر نشان می‌دهد که خراسان شمالی علاوه بر ظرفیت‌های گردشگری، بهشت معادن نیز محسوب می‌شود و از ۶۸ ماده معدنی که در کشور شناسایی شده است، ۲۸ مورد آن در خراسان شمالی نیز یافت می‌شود؛ استانی که با توجه به گستره و جمعیت کمتر آن در مقایسه با سایر استان‌های کشور باید از نظر درصد بهره‌مندی از مواد معدنی در جایگاه بالایی قرار داشته باشد.

نکته قابل تامل این است که بیشتر این مواد معدنی استخراج شده به صورت خام از استان خارج می‌شود و در صورت استفاده صحیح از آن می‌توان اقتصاد استان را با پیشرفت چشمگیری مواجه کرد.

مسوولان کنونی استان اهمیت و نقش تاثیرگذار مواد معدنی را در توسعه استان به خوبی درک کرده اند و در اولین گام سعی در فرآوری سیلیس منطقه را دارند، بر این اساس عملیات اجرایی فاز نخست بزرگترین مجموعه صنعتی فروآلیاژ شمالشرق کشور (سیلیسیم کاربید) در دهم تیرماه جاری با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت و مسوولان محلی آغاز شد.

این واحد صنعتی با سرمایه گذاری هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال با ظرفیت سالانه ۶ هزار تن و اشتغالزایی ۱۰۰ نفر جهت مصارف نسوز و ساینده، تکمیل زنجیره تولید سرامیک‌های پیشرفته و ... در شهرستان شیروان اجرا می‌شود.

فروآلیاژ‌ها اصطلاحی است که برای شناسایی آلیاژ‌های مختلف آهن با نسبت زیاد یک یا چند عنصر دیگر استفاده می‌شود و این نوع محصول در ساخت فولاد و آلیاژ‌ها بکار می‌روند.

این طرح بزرگ از آنجایی دارای اهمیت است که برای افزون بر ۲ هزار نفر در استان اشتغالزایی و ماده خام سیلیس را فرآوری می‌کند.

گزارش خبرنگار ایرنا از روند اجرای این طرح حاکی از این است که مجموعه صنعتی فروآلیاژ به خوبی در حال اجرا است و مسوولان مصمم هستند تا پایان امسال فاز نخست آن را اجرایی کنند، برای روشن شدن موضوع اهمیت این طرح و کاربرد سیلیس در صنعت را بررسی می‌کنیم.

"سیلیسیم کاربید" چیست؟

سیلیسیم کاربید یا سیلیکون کارباید (کاربوراندم) که با فرمول مولکولی SiC شناخته می‌شود از مواد نیمه رسانا و دیرگذار است که در طبیعت به صورت خام موجود نیست.

کاربرد آن برای محصولات ساینده مانند سنباده و دیرگذار است و با استفاده از تف جوشی می‌توان پودر‌های سیلیسیم کاربید را به یکدیگر وصل کرده و سرامیک‌های بسیار مقاومی را ساخت و از آن‌ها در ترمز‌های اتومبیل، کلاچ اتومبیل و جلیقه‌های ضدگلوله استفاده کرد.

اهمیت این ماده شیمیایی در ساخت قطعات اتومبیل بیشتر نمایان می‌شود و از این ماده برای ساخت دیسک‌های ترمز سرامیکی در خودرو‌های لوکس مانند پورشه، فراری و لامبورگینی استفاده می‌شود که جنبه صادراتی دارد.

سیلیسیم کاربید در صنعت فولاد سازی به عنوان اکسیژن قلیایی برای تولید فولاد با هدف تامین سوخت کاربرد دارد و افزایش مقدار ذوب بیشتر آهن قراضه در کوره، افزایش دمای تخلیه فولاد، تنظیم مقدار سیلیسیم و کربن و ارزان‌تر بودن نسبت به نمونه‌های مشابه کاربردر دارد.

از این ماده به عنوان گوهر در جواهرات مختلف استفاده می‌شود که به آن مویسانیت مصنوعی یا مویسانیت می‌گویند، سیلیسیم کاربید به عنوان سنگی تیزتر، درخشنده‌تر و انعطاف پذیرتر نسبت به الماس است.

سیلیسیم کاربید یک عنصر با ارزش برای ذرات سوخت هسته‌ای با روکش TRISO می‌باشد. از این ماده در نوعی از سوخت‌های هسته‌ای که در راکتور‌های خنک کننده گازی که درجه حرارات بالا دارند مانند راکتور بستر گلوله‌ای کاربرد فراوان دارد.

در حال حاضر از کاربید سیلیسیم، برای تولید و ساخت المنت‌های گرمایشی مانند تولید شیشه شناور، قطعات سرامیکی و الکترونیکی، جرقه زدن پیلوت‌های بخاری گازی و فرایند‌های حرارتی فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ردپای ایمیدرو در اجرای طرح

نماینده مردم شیروان در مجلس شورای اسلامی در مورد جزییات اجرایی این طرح می‌گوید: این طرح با سرمایه گذاری ایمیدرو (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران) و در سه فاز اجرا می‌شود که تنها سرمایه گذاری فاز نخست آن یکهزار و ۴۰۰ میلیارد تومان ریال است که برای ۲ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد می‌کند که ۴۳۰ نفر آن به صورت مستقیم خواهد بود.

علی جدی می‌افزاید: ظرفیت تولید فاز نخست آن ۴۰ هزار تن در سال است و محصول فاز اول آن فروسیلیکو منگنز و محصولات فاز دوم و سوم آن نیز فرو منگنز، فروکروم، فروسیلیس و ترکیبات آن خواهد بود.

نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی می‌گوید: در سفر وزیر صمت به این شهرستان همچنین عملیات اجرایی ساخت ۱۵ سوله کارگاهی، تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی و پست ۲۲ مگاوات برق آغاز شد.

جدی می‌افزاید: در سفر رییس جمهور به این استان، ۱۲۰ هزار میلیارد ریال بودجه عمرانی و ۱۴۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات بانکی برای کل استان مصوب شد و همچنین در بخش وزرات نیرو، ۱۴ هزار و ۹۳۰ میلیارد ریال اعتبار مصوب شد که با هزینه کرد این میزان اعتبار چهره و غبار محرومیت از استان کمتر خواهد شد.

خوراک طرح

کشور ایران از لحاظ زمین شناسی یکی از مناطقی است که دارای معادن سیلیس فراوانی است و این کانی با ۲۰ درصد فراوانی به عنوان دومین عنصر در پوسته زمین است که از این ماده در صنایع فراوانی استفاده می‌شود و در حال حاضر ۲۸۰ معدن سنگ سیلیس در ایران فعالیت دارد که ذخیره این معادن حدود ۷۰ میلیون تن است.

در میان منابع و معادن سیلیسم در ایران می‌توان معدن سیلیس خوی را به عنوان خالص‌ترین و مرغوب‌ترین معدن با ۹۹ درصد کیفیت دانست، ولی به دلیل نبود امکانات کافی امکان فرآوری این محصول وجود ندارد و به صورت خام به کشور‌های دیگر صادر می‌شود.

معادن سیلیس واقع در منطقه بجنورد و شیروان خراسان شمالی با ذخیره بیش از ۵۰۰ هزار تن بسیار مناسب برای استفاده در بتن سبک و سیمان و دارای تست کاربردی مثبت است و درجه خلوص معدن بین ۷۵ الی ۸۰ درصد می‌باشد.

نماینده مردم شیروان در مجلس شورای اسلامی در این باره می‌افزاید: اکتشاف پهنه معدنی شیروان - فاروج با همکاری سازمان زمین‌شناسی و اکتشاف مواد معدنی در دستور کار قرار دارد و بر این اساس پهنه‌های معدنی شمالشرق کشور با روش اسکن کردن مطالعه شده، ولی اکتشاف عملیاتی توسط سازمان زمین شناسی انجام نشده است.

علی جدی می‌گوید: بخشی از پهنه شیروان به ویژه شمال این شهرستان معادن آهکی، منیزیم و سیلیس فراوان دارد که باید این ظرفیت در این منطقه فراوری شود.

نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: سرب، روی، بوکسیت و معادن آهکی در پهنه جنوبی این شهرستان وجود دارد که ضرورت دارد تا توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی مطالعه مجزا و جداگانه انجام شود.

به گفته رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان شمالی پهنه‌های اکتشافی معدنی استان که از سال‌ها پیش بلوکه بود، با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت آزاد شده است و آماده بهره برداری است.

سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، ژئوفیزیک هوایی خراسان شمالی را با استفاده از بالگرد بر روی هفت هزار کیلومتر مربع از پهنه‌های اکتشافی این استان به انجام رسانده است.

۲۸ ماده معدنی از ۶۸ ماده معدنی موجود در کشور در خراسان شمالی وجود دارد و میزان ذخیره قطعی معادن این استان یک میلیارد و ۵۸ میلیون تن و میزان استخراج اسمی معادن ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن است.

سالانه پنج میلیون و ۸۰۰ هزار تن ماده معدنی در استان خراسان شمالی استخراج می‌شود.

خراسان شمالی سرشار از مواد معدنی سیلیس، بوکسیت، باریت، مرمر، کلسیت، هماتیت، روی و سرب است که به صورت خام در سایر استان‌ها به فروش می‌رسد و معادن کلسیت و هماتیت استان نیز غیرفعال و هشت معدن باریت در شهرستان راز و جرگلان به صورت نیمه فعال مواد اولیه صنعت رنگسازی و حفاری نفت را تولید می‌کند و در عمل هیچ سودی از آن عاید استان نمی‌شود.

سرانجام طرح

اگرچه کلنگ این طرح در دهم تیرماه به زمین زده شد و از آنجایی که این طرح عظیم در منطقه‌ای مرزی واقع شده است گمان می‌رفت که همچون بسیاری از طرح‌ها به صورت لاکپشتی اجرایی شود، ولی واقعیت امر این است که مسوولان استانی در اجرای این طرح تمامی تلاش را کرده اند و سعی دارند تا فاز اول این طرح به زودی اجرایی شود.

مجری این طرح عظیم صنعتی در مورد مراحل اجرا می‌گوید: عملیات اجرای این طرح در پنج هکتار و سه فاز اجرا می‌شود که فاز اول در یک و نیم هکتار، فاز دوم در ۲ و نیم هکتار و مابقی نیز بعنوان فاز سوم اجرایی می‌شود.

علی کاظمی می‌افزاید: فاز اول این طرح شامل ۶ هزار متر سوله و فضایی متشکل از کوره‌های ذوب است و پنج هزار تن پودر سیلیس را به صورت خام تولید می‌کند و فاز دوم نیز متشکل از ۱۴ هزار متر مربع سوله ضمن تولید پودر سیلیسیم محصولات پایین دستی را نیز شامل می‌شود و فاز سوم این طرح نیز مواد اولیه ۲ فاز نخست را تولید خواهد کرد.

وی می‌افزاید: این واحد صنعتی بزرگ سالانه ۱۰ هزار تن سنگ سیلیس مصرف می‌کند و پنج هزار تن پودر این ماده شیمیایی مهم را تولید می‌کند و معادن سیلیس شهرستان شیروان به خوبی جوابگوی این کارخانه است.

مجری طرح کاربید سیلیسیم در ادامه می‌افزاید: تمامی دستگاه‌های این واحد صنعتی از داخل و کشور چین خریداری شده است و بسیار امیدواریم تا فاز اول آن تا پایان امسال به بهره برداری برسد.

وی می‌گوید: کار تسطیح زمین فاز اول این طرح و دیوار جانبی آن اجرا شده است و اکنون در مرحله تاسیس سوله است.

شهرستان شیروان با ۱۵۷ هزار نفر جمعیت به عنوان دومین شهرستان پرجمعیت خراسان شمالی در ۶۰ کیلومتری شرق بجنورد قرار دارد که کارخانه قند و الیاف شیروان از بزرگترین واحد‌های صنعتی در خرسان بزرگ بود.

شهرک صنعتی این شهرستان با بیش از ۳۵۰ هکتار مساحت به عنوان بزرگترین شهرک صنعتی خراسان شمالی، ۶۷ واحد صنعتی دارد که از این تعداد ۳۷ واحد صنعتی با اشتغالزایی ۹۳۰ نفر فعال، ۲۴ واحد غیرفعال و راکد و ۶ واحد نیمه فعال است.

این شهرستان دارای ۲۵ واحد تولیدی غیرفلزی، سه واحد تولیدی فلزی و ۱۸ واحد معدنی است که با توجه به شرایط فعلی کنونی اینک ۳۰۰ نفر در ناحیه صنعتی امیرآباد و شهرک صنعتی مشغول به کار هستند.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) خراسان شمالی