مدیریت بهینه‌تر سرمایه بازنشستگان آینده، با صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی

به گزارش می‌متالز، علی جبل عاملی کارشناس بازار سرمایه در رابطه با مزایای راه‌اندازی صندوق‌های بازنشسگی تکمیلی اظهار کرد: در بسیاری از کشور‌های دنیا از جمله کشور‌های اروپایی و همچنین آمریکای شمالی، شاهد عرضه روش‌های مختلفی برای جبران خدمت بازنشستگی هستیم. در این میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگی نقش محوری را در حوزه سرمایه گذاری و سرمایه پذیری، اقتصاد، بازار سرمایه و مهم‌تر از همه معیشت بسیاری از مردم دارند.

او افزود: لذا دولت‌ها و همچنین فعالان بازار‌های مالی توجه ویژه‌ای به این دسته از صندوق‌ها دارند. به طور کلی طبق تعریف، صندوق‌های بازنشستگی نهاد‌های سرمایه گذاری هستند که هزینه بازنشستگی کارکنان را پرداخت می‌کنند.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: وجوه این صندوق‌ها عمدتا توسط کارمندان، کارفرمایان یا هر دو پرداخت می‌شود. عمدتا صندوق‌های بازنشستگی به دو دسته تقسیم می‌شوند، نخست صندوق بازنشستگی با مزایای تعریف شده و دوم به صورت طرح مشارکت به نحوی که پرداخت‌ها بستگی به عملکرد صندوق دارد. در حال حاضر صندو. ق‌های بازنشستگی موجود از نوع اول هستند.

جبل‌عاملی گفت: بنابراین یک صندوق با مزایای تعریف شده و ثابت بدون توجه به عملکرد درآمد ثابتی را به ذینفع پرداخت می‌کند و کارمندان نیز مبلغ ثابتی را به صندوق می‌پردازند، مدیران صندوق که ممکن است از یک یا چندین کارفرما تشکیل شده باشند، این پرداخت‌ها را در کلاس دارایی‌های مختلف از جمله سهام یا صنایع و یا حتی املاک سرمایه‌گذاری می‌کنند. آن‌ها باید عملا بدون از دست دادن اصل مبالغ، تورم را هم شکست دهند.

او اضافه کرد: مدیر صندوق نوع اول باید به اندازه کافی از سرمایه‌گذاری بازدهی کسب کند تا بتواند مزایا را بپردازد و اگر نتواند قطعا بازنشستگان دچار مشکل خواهند شد که البته نمونه‌هایی از آن را در داخل و خارج کشور مشاهده کرده‌ایم. اما در نوع دوم عملکرد صندوق است که می‌تواند با سودآوری خود در تعادل با ریسک مبالغی را نصیب ذینفعان کند.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تاکید کرد: در این میان بحث مزایای تکمیل بازنشستگی هم مطرح شده که در کشور‌های پیشرفته به روش‌های متعددی این امر طراحی و پیاده‌سازی می‌شود؛ چرا که عموما صندوق‌های بازنشستگی به تنهایی نمی‌توانند سطح ایده آلی را برای معیشت بازنشستگان فراهم کنند.

جبل عاملی گفت: در برخی کشور‌ها مانند انگلستان، بازنشستگی تکمیلی به سه صورت مورد اجرا قرار می‌گیرد. اول طرح‌های فردی (SIPP) که خود شخص به صورت انفرادی در بیمه ها، اوراق قرضه و یا صندوق‌های قابل معامله سرمایه‌گذاری می‌کند. دوم حالت بازنشستگی سهامداران (SHP) است. در این نوع، شخص ضمن دست‌یابی به مستمری تکمیلی در طول زندگی کاری، از مزایای مالیاتی قابل توجهی نیز برخوردار می‌شود، این روش پس انداز بازنشستگی بیشتر توسط بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و سایر شرکت‌ها ارائه می‌شود.

او افزود: حالت سوم هم حقوق بازنشستگی محل کار (Workplace pensions) نام دارد. در این نوع از مستمری، کارفرما مبلغ معینی به عنوان سهم پرداخت کرده و کارمند نیز از طریق کسر از حقوق مبلغی را می‌پردازد.

این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: بازنشستگی نوع سوم به دو مدل عملیاتی می‌شود؛ نخست طرح‌های حقوق و دستمزد که مبلغ نهایی آن با مجموع مشارکت‌های پرداختی کارفرما و کارمند مطابقت دارد. دوم در مورد طرح‌های خرید پول (Money purchase schemes)، مبلغ پرداختی به طور مجدد سرمایه‌گذاری می‌شود تا مبلغ بالقوه حتی بزرگ‌تری تضمین شود، البته کارفرما در بسیاری از موارد موظف است به طور خودکار کارکنان را در این طرح‌ها تکمیلی مستمری محل کار ثبت نام کند. با این حال، کارمندان در نهایت می‌توانند انصراف دهند.

جبل عاملی گفت: امروز بیشتر طرح‌های انفرادی توسط بیمه‌ها در کشور ایجاد می‌شود و این اولین بار است که طرح‌های تکمیلی بازنشستگی قرار است توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری به صورت ترکیبی و با استفاده از ابزار‌های مالی پیاده‌سازی و به اجرا درآید.

او گفت: اجرای صندوق بازنشستگی تکمیلی می‌تواند خبر خوبی برای کارکنان و همچنین کارفرمایان باشد. بخصوص در شرایطی که برخی صندوق‌های بازنشستگی با مشکلاتی روبرو هستند، بحث بازنشستگی تکمیلی امروز در کشور‌هایی مانند کانادا، انگلستان و اتحادیه اروپا از بحث‌های مهم و بروز است و از آن به عنوان رکن دوم بازنشستگی یاد می‌شود.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت: بار‌ها گفته شده که اقتصاد ایران برای رهایی از بند‌ها و پرواز، نیازمند دوبال است که یکی بازار پول و دیگری بازار سرمایه است. در حال حاضر این شعار با اجرای شدن صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی در بازار می‌تواند محقق شود.

جبل عاملی گفت: با اجرای این طرح، کارفرمایان، کارکنان و حتی سایر سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق سازوکار صندوق‌های سرمایه‌گذاری صدور و ابطالی با کمک مدیریت تخصصی و در فضایی شفاف و به صورت قاعده‌مند سرمایه‌گذاری کنند.

او گفت: این صندوق‌ها با توجه به دستورالعمل‌ها و رویه‌های اجرایی تعیین شده در بازار سرمایه عملکرد بهتری در سودآوری و همچنین هزینه‌های پایین‌تری نسبت به صندوق‌های بازنشستگی موجود خواهند داشت. از سوی دیگر توسعه این گونه صندوق‌ها با توجه به حجم زیادی از نیرو‌های بازنشسته در آینده نزدیک می‌تواند موجب ورود بازیگران پرقدرت به بازار سرمایه و کنترل حجم نقدینگی موجود در اقتصاد شود.

این کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: توسعه این صندوق‌ها می‌بایست به عنوان یکی از اهداف اساسی سازمان و نهاد‌های مالی قرار بگیرد و ضمن آگاهی رسانی به کارفرمایان و کارکنان آن‌ها و همچنین فرهنگسازی، مزایایی از جمله تخفیف‌های مالیاتی و بیمه‌ای برای کارفرمایان مشارکت کننده در نظر گرفته شود چرا که نتیجه اجرای این صندوق‌ها موجب افزایش استاندارد زندگی بازنشستگان، کاهش فشار بر دولت، و صندوق‌های بازنشستگی، شفافیت عملکرد، مشارکت شرکت‌های خصوصی، افزایش امنیت روانی کارکنان و خانواده‌ها و نهایتا رونق بیشتر بازار سرمایه خواهد بود.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)